پیربابا

به گزارش 598 به نقل از خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، دو ماه از عمر دولت یازدهم می‌گذرد و در طول این مدت بسیاری از سیاست‌ها دستخوش تغییر و تحول شده‌اند؛ از سیاست‌های فرهنگی، اجتماعی، درمانی و اقتصادی گرفته تا سیاست خارجی جمهوری اسلامی طی این دو ماه دستخوش تحولات زیادی شده و این کار تنها یک پیام را با خود به‌همراه داشته که تغییرات و تحولات زیادی در راه است و این کار جز با اتکا به نیروی اجرایی جدید امکان‌پذیر نخواهد بود.

گرچه دولت تدبیر و امید به‌قول رییس‌جمهور با "داس" به میدان مدیریت عرصه کشور و مدیریت منابع انسانی نیامده بود‌، اما تغییرات و تحولات چنان روند تند و باشتابی به خود گرفته‌اند که حتی آمار تغییر و تحولات نیز با برخی گمانه‌زنی‌ها و تردیدها روبه‌رو شده است‌.

همیشه یک سؤال در عرصه مدیریتی کشور وجود داشته و آن این است که برای به وجود آوردن تغییر در سیاست‌های گذشته، چه تعداد از مدیران قبلی باید عزل شوند و دایره مدیریتی که حلقه اول و دوم تصمیم‌گیری در کشور را در دست دارند‌، چند نفر هستند؟ اگر از تعداد وزرا و اعضای هیئت دولت که حلقه اول تصمیم‌‌گیر در امور اجرایی کشور هستند بگذریم، به تعداد محدودی از مدیران میانی می‌رسیم که همواره در چینش دولت‌های جدید دچار تغییر و تحولات زیادی می‌شدند. بااین‌حال مدیران معمولاً به این زودی‌ها یعنی چندماه بعد از دوران ریاست جمهوری رییس‌جمهور جدید از کار خود برکنار نشده و تا مدتها به‌عنوان نیروهای همکار و همگام با سیاست‌های نوین در عرصه مدیریتی کشور حضور دارند.

تغییر مدیران حلقه اول و دوم تصمیم‌گیر در دولت همواره در دوره‌های مختلف محل بحث بوده و این روزها که هنوز برخی از سازمان‌های اجرایی کشور در حال تغییر و تحولات مدیریتی هستند، انتقادها به این اقدام نیز ادامه دارد‌. ولی عزل و نصبها با سرعت در کشور ادامه دارد‌. برخی از این اقدامات البته بار سیاسی بیشتری دارد و بیشتر مورد توجه رسانه‌ها قرار می‌گیرد و برخی کمتر، بااین‌حال می‌توان با یک حساب سرانگشتی عنوان کرد که نهاد ریاست‌جمهوری و شخص رییس‌جمهور تابه‌حال با 71 نصب غیر از تأیید حکم وزرای رأی اعتمادگرفته از مجلس، بیشترین عزل و نصبها را انجام داده و بعد از آن در میان وزارتخانه‌ها‌، وزارت بهداشت و نفت بیشترین عزل و نصبها را داشته و وزارت علوم، نیرو و جهاد کشاورزی نیز کمترین میزان از تغییرات را داشته‌اند. البته در خصوص وزارت علوم آمارها به‌شدت ضد و نقیض است و در حالی‌ که نمایندگان مجلس اعتقاد دارند جعفر توفیقی به‌عنوان سرپرست موقت این وزارتخانه نمی‌تواند جا‌به‌جایی‌های زیادی در این وزارتخانه و در میان دانشگاه‌های کشور انجام دهد‌، وی معتقد است تنها 4 حکم عزل و نصب صادر کرده و بقیه تمام شایعات رسانه‌ای است‌.

وزارت نفت و علوم از پر‌حاشیه‌ترین و بحث برانگیز‌ترین وزارتخانه‌هایی بودند که در آنها تغییر و جا‌به‌جایی صورت گرفته است‌. وزارت نفت که با 59 حکم تغییر، رکورددار این مسابقه به وجود آمده است و بعد از آن وزارت علوم و بهداشت به‌دلیل اینکه دانشگاه‌های سراسر کشور را در زیرمجموعه خود دارند و به‌شدت مسئولین این دو وزارتخانه علاقمند به تغییر در سیستم مدیریت دانشگاه‌ها نیز هستند، بیشترین میزان تغییرات را تجربه می‌کنند.

بیشترین سمت مدیریتی که دچار تغییر شده ، سمت «مدیرکل ریاست» در تمام وزارتخانه‌هاست که به‌دلیل تغییر وزیر و یا مدیر مربوطه به‌سرعت تغییرات در این رده مدیریتی نیز صورت گرفته است. بیشترین تغییر بعد از آن متعلق به مشاوران وزیر و یا معاونان او است و بعد کار به مدیران سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته به بخش دولتی کشیده است‌. در زیر به‌تفکیک، به میزان تغییرات در چند وزارتخانه پرتغییر کشور پرداخته شده و سمت‌هایی که دچار تغییر شده‌اند مشخص شده است‌.

نهاد ریاست‌جمهوری

نهاد ریاست‌جمهوری و شخص رییس‌جمهور، بالاترین میزان تغییرات را اعمال کرده‌اند. برخی از سمت‌هایی که به‌دستور رییس‌جمهور و یا دیگر مسئولان در نهاد ریاست‌جمهوری تغییر کرده‌اند در کل دولت نیز تأثیر‌گذار بوده‌اند و اصولاً سازمان و یا بخش مربوطه را با تحولات چشمگیری رو‌به‌رو ساخته‌اند.

تغییر رییس‌کل بانک مرکزی‌، رییس سازمان محیط زیست، دبیر شورای عالی امنیت ملی‌، رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز‌ و معاونان رییس‌جمهور چون معاون گردشگری‌، معاون اول‌، معاون اجرایی‌، معاون حقوقی‌، سرپرست نهاد ریاست جمهوری‌، سخنگوی دولت و  مشاوران رییس‌جمهور از جمله مشاوران اقتصادی و بین‌الملل از مهمترین تغییرات اعمال‌شده در ساختار دولت است‌. تعداد کل این تغییرات بدون تأیید حکم وزرای رأی اعتماد گرفته از مجلس‌، تقریباً به 71 عزل و نصب می‌رسد‌.

وزارت نفت

وزارت نفت از پر‌حاشیه‌ترین وزارت‌خانه‌های دولت در همین دوره دوماهه دولت یازدهم بوده است‌؛ چه آن زمان که بحث‌های نمایندگان در جلسه رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی، دولتی‌ها را با این نگرانی رو‌به‌رو کرده بود که شاید بیژن نامدار زنگنه از مجلس رأی اعتماد نگیرد. اما پس از رأی اعتماد، در روز نخست ورود به ساختمان محل کار، خبر‌ها از اعمال بدون درنگ تغییرات در وزارت نفت حکایت کردند‌.

مدیران عامل سه شرکت مهم گاز‌، نفت و پتروشیمی از اولین کسانی بودند که بلافاصله تغییر کردند و اعضای هیئت مدیره این شرکت‌ها هم به‌کل تغییر کردند. به‌فاصله چند روز معاونان و مدیران عامل این شرکت‌ها هم تغییر کردند و تغییر مهم بعدی هم در ترکیب اعضای کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی رخ داد.

وزارت بهداشت

تغییرات مدیریتی در وزارت بهداشت نیز کم نبودند اما این تغییرات مانند وزارت نفت با حاشیه‌های سیاسی همراه نشدند و با سکوت خبری توأم شدند‌. در اولین اقدام تعدادی از سرپرست‌های دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور مانند دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران‌، یزد، ساوه، بجنورد‌، مازندران‌، دانشگاه شهید بهشتی و رفسنجان دچار تغییر شدند و قرعه تغییرات بعدی به نام معاونان و مشاوران وزیر و بعد از آن به رییس انستیتو پاستور ایران‌، مدیرعامل سازمان انتقال خون و اعضای کمیته نظارت بر حسن اجرای تفاهم‌نامه‌های دارویی افتاد‌. در مجموع این وزارتخانه با 9 تغییر کمتر از وزارت نفت در سکوی دوم پرتغییرات‌ترین وزارتخانه کشور در دوره یازدهم قرار گرفت.

وزارت امور اقتصادی و دارایی

از همان زمانی که مطرح شد مهمترین اولویت دولت رسیدگی به وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم است‌، انتظار می‌رفت تغییرات وسیعی در وزارت اقتصادی و دارایی صورت بگیرد. به همین دلیل هم 36 تغییر در این وزارت‌خانه صورت گرفت. دراین‌بین، جابه‌جایی رؤسای گمرک و بیمه مرکزی و مدیرعامل بانک ملی به‌همراه اعضای اصلی شورای عالی جامعه حسابداران ایران چندان هم سر و صدای مطبوعاتی به‌پا نکرد.

وزارت کشور

تغییر استانداران هنوز هم در جریان است و اگر این تغییرات به زمان پایانی خود برسد‌، انتظار می‌رود این وزارتخانه رکورد سایر ‌سازمان‌های دولتی را در میزان تغییرات اعمال‌شده بشکند‌. بااین‌حال طی این دوره دوماهه استانداران زنجان، تهران، مازندران، اصفهان، البرز، کهکیلویه و بویراحمد و لرستان تغییر کرده‌اند و از مهمترین تغییرات دیگر می‌توان به تغییر معاون سیاسی و تعداد دیگری از معاونان و مشاوران که در مجموع تعداد 29 تغییر را برای این وزارتخانه رقم زده‌اند، اشاره کرد.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

دیگر وزارتخانه قابل توجه در زمینه تغییرات و عزل و نصبهای جدید، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که به نظر می‌رسد اولویت کاری خود را به سینما و سینماگران اختصاص داده است. به همین دلیل هم تعداد 8 نفر از اعضای شورای بازبینی فیلم‌های سینمایی تغییر کرده‌اند و رییس سازمان سینمایی‌، معاون هنری وزارت ارشاد‌، روابط عمومی سازمان سینمایی و مشاور سازمان سینمایی در اولین فرصت بعد از وارد شدن وزیر به محل کارش، تغییر کردند‌. بعد از آن می‌توان به بخش مطبوعات توجه کرد که معاون مطبوعاتی و مدیران عامل خبرگزاری ایرنا و روزنامه ایران در اولویت تغییرات بودند‌.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

این وزارتخانه تازه‌تأسیس (شاید بهتر است بگوییم تازه ادغام‌شده) یکی از پر‌ماجراترین وزارتخانه‌ها در طول دولت دهم بود‌. ماجرای تعیین و انتصاب مدیرعامل شرکت‌های شستا (شرکت‌های سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی) در زمان دولت دهم به جنجال و ماجرای بزرگی بین دولت و مجلس تبدیل شد و اولین جایی که در دولت یازدهم نیز مورد تغییرات گسترده قرار گرفت، همین شرکت بود. رییس سازمان تأمین اجتماعی‌، مدیرعامل شستا‌، اعضای هیئت مدیره شستا و معاونان پشتیبانی و امور شرکت‌های شستا از اولین کسانی بودند که باید با شغل خود خداحافظی می‌کردند و احتمالاً تغییرات دیگری نیز در راه خواهد بود.

وزارت علوم و دانشگاه آزاد اسلامی

اگر تغییرات وزارت علوم که شامل دو تغییر پرحاشیه رییس دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه صنعتی اصفهان را کنار بگذاریم‌، دانشگاه آزاد به مهمترین مکان برای این تغییر و تحولات گسترده تبدیل شده است.

از سالها پیش و همزمان با به وجود آمدن بحث وقف این دانشگاه که با مخالفت حقوقی کارشناسان و همچنین تأیید غیر‌قانونی بودن این وقف توسط رییس قوه قضاییه و تغییرات در اساسنامه این دانشگاه‌، این دانشگاه به محل درگیری‌های سیاسی تبدیل شد.

با روی کار آمدن دولت جدید اعضای هیئت امنای این دانشگاه با فوریت هرچه تمامتر، رییس این دانشگاه را برکنار کردند و با انتصاب میرزاده به عنوان رییس جدید در جلسه هیئت امنا، بار دیگر انتصاب‌ها حکایت از ورود نزدیکان هاشمی به این دانشگاه دارد‌. از سویی محسن هاشمی با معاونت عمرانی این دانشگاه بعد از شکست در انتخابات شهرداری تهران، به این مجموعه پیوست و از سوی دیگر اکبر ترکان نیز که تابه‌حال سمت‌های گسترده‌ای در دولت گرفته است‌، در این دانشگاه به‌عنوان عضو شورای اقتصاد و سرمایه‌گذاری دانش‌بنیان مسئولیت گرفت. از سوی دیگر ارگان‌های رسانه‌ای این دانشگاه یعنی روزنامه فرهیختگان و خبرگزاری آنا دچار تحولات زیادی شدند و پس از آن باقر لاریجانی رییس شورای راهبردی علوم پزشکی این دانشگاه شد.

اگر تعداد تغییرات در این دانشگاه را با تعداد تغییرات دیگر در وزارت علوم حساب کنیم‌، پیش‌بینی می‌شود طی چند هفته آینده و با رأی اعتماد اعضای شورای انقلاب فرهنگی به میرزاده‌ و رأی اعتماد مجلس به وزیر علوم، تعداد تغییرات به بالاترین میزان تغییرات در کل وزارتخانه‌های دولتی برسد‌.

به گزارش تسنیم، بدون احتساب تغییرات رؤسای دانشگاه‌ها که بخش اعظم آن به‌جهت مشخص شدن رأی اعتماد مجلس به توفیقی و یا انتصاب میرزاده به ریاست دانشگاه آزاد به آینده موکول شده است، تاکنون در دولت و زیرمجموعه‌های وابسته به آن 460 عزل و نصب صورت گرفته که با تقسیم آن بر عمر دوماهه دولت به‌طور متوسط روزانه بیش از 7 مسئول عزل و نصب شده‌اند.